Viêm mũi dị ứng là một trong những bệnh lý rất nhiều người gặp phải, đặc biệt là vào lúc giao mùa. Nhưng chưa phải ai cũng biết nguyên nhân gây nên bệnh viêm mũi dị ứng, hay biểu hiện, và cách điều trị. Trong bài viết này, Dr.Green sẽ giới thiệu cho bạn về Viêm mũi dị ứng: Nguyên nhân và cách điều trị.
Viêm mũi dị ứng là gì?
Viêm mũi dị ứng, còn được gọi là dị ứng mũi hay viêm mũi dị ứng mùa, là một tình trạng mà mũi của bạn trở nên viêm nhiễm và mức độ phản ứng của cơ thể tăng cao khi tiếp xúc với các chất gây kích ứng trong môi trường. Đây là một trong những bệnh về mũi và đường hô hấp trên phổ biến.
Các tác nhân gây kích ứng thường bao gồm bụi bẩn, nấm mốc, phấn hoa, dịch vụ thú cưng, chất hóa học trong không khí, hoặc các hạt bụi và vi trùng nhỏ. Khi bạn tiếp xúc với các tác nhân này, cơ thể phản ứng bằng cách sản xuất histamine và các chất dị ứng khác, gây viêm nhiễm niêm mạc mũi.
Viêm mũi dị ứng thường được chia thành các dạng bao gồm:
1. Viêm mũi dị ứng theo mùa (thể có chu kỳ): Hay còn gọi là viêm mũi dị ứng thời tiết, thường xảy ra ở một vài thời gian nhất định trong năm.
2. Viêm mũi dị ứng quanh năm (thể không có chu kỳ): Là tình trạng bất cứ khi nào gặp phải các yếu tố dị ứng thì mũi đều bị kích ứng và viêm.
Nguyên nhân bệnh viêm mũi dị ứng
Nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng là do cơ thể phản ứng bằng cách giải phóng histamin khi tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng. Histamin là một hợp chất hóa học tự nhiên có vai trò bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập của các tác nhân bên ngoài. Tuy nhiên, histamin có thể gây ra phản ứng quá mức, dẫn đến tình trạng viêm mũi dị ứng.
Các nguyên nhân gây dị ứng có thể chia thành ba loại chính:
Dị ứng trong nhà
Bao gồm các tác nhân như bụi bẩn, lông chó mèo, lông vải từ quần áo, chăn mền, nước hoa, mỹ phẩm, sữa tắm, xà phòng, nước xả vải, mùi thức ăn, và nấm mốc.
Dị ứng trong không khí
Bao gồm các tác nhân như phấn hoa, lông sâu, bướm, bụi lúa trong mùa gặt, khói, bụi, mùi rác thải, gió, không khí lạnh, và mưa.
Dị ứng trong môi trường ngoài
Bao gồm các tác nhân gây dị ứng trong môi trường làm việc như bụi phấn trong trường học, hóa chất trong các nhà máy, sợi vải trong các xưởng may, lông động vật trong các lò giết mổ, khói từ hương nhang trong các đền chùa, bụi xi măng trong các nhà máy vật liệu, và bụi gỗ trong các xưởng mộc.
Các yếu tố gây dị ứng này có thể tồn tại ở mọi nơi, do đó, viêm mũi dị ứng thường có khả năng tái phát. Việc xịt rửa mũi thường giúp làm giảm triệu chứng, đặc biệt đối với những người bị viêm mũi dị ứng.
Triệu chứng viêm mũi dị ứng
Triệu chứng của bệnh viêm mũi dị ứng thường được chia thành hai nhóm chính:
Triệu chứng bệnh theo chu kỳ: Thường xuất hiện vào đầu mùa lạnh hoặc mùa nóng. Những triệu chứng này bao gồm:
- Ngứa mũi và hắt hơi liên tục.
- Đỏ mắt và ngứa mắt.
- Chảy nước mắt và chảy nước mũi nhiều, thường có dịch nhầy trong.
- Cảm giác rát bỏng ở kết mạc, vòm họng.
- Sự mệt mỏi và cảm giác nặng đầu.
Các triệu chứng này có thể kéo dài từ vài ngày đến một tuần, sau đó tự giảm đi, nhưng thường tái phát vào các giai đoạn nhất định. Trong trường hợp kéo dài, triệu chứng có thể gây thoái hóa, phù nề niêm mạc mũi, gây tắc nghẽn và nghẹt mũi, và phì đại cuốn mũi.
Triệu chứng bệnh không theo chu kỳ: Đây là tình trạng thường gặp nhất với các biểu hiện sau:
- Sổ mũi, hắt hơi, chảy nước mũi khi thức dậy vào buổi sáng.
- Triệu chứng này có thể giảm dần trong ngày, nhưng lại tái phát khi tiếp xúc với bụi bẩn hoặc môi trường lạnh.
- Ban đầu, nước mũi trong suốt, nhưng sau đó có thể trở nên đặc đặc, chảy thành từng đợt.
- Triệu chứng nặng hơn có thể là hắt hơi liên tục trong nhiều giờ liền, gây ra tình trạng tiết dịch ứ đọng trong vòm họng, dẫn đến khó chịu và thường phải khạc nhổ, làm tổn thương niêm mạc mũi họng.
- Do nghẹt mũi, người bệnh thường phải thở bằng miệng, có thể dễ bị viêm họng và viêm thanh quản.
Nếu bạn gặp các triệu chứng này và nghi ngờ mình có viêm mũi dị ứng, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để được tư vấn và điều trị phù hợp.
Các kiểu viêm mũi dị ứng
Có nhiều kiểu viêm mũi dị ứng thường gặp dựa trên nguyên nhân gây bệnh, bao gồm:
Viêm mũi dị ứng theo mùa (thời tiết): Đây là loại viêm mũi dị ứng phổ biến nhất. Nó thường xảy ra khi tiếp xúc với các loại nấm mốc hoặc phấn hoa trong môi trường. Các người bị viêm mũi dị ứng theo mùa có thể phản ứng với một hoặc nhiều loại phấn hoa khác nhau.
Viêm mũi dị ứng lâu năm: Người bị viêm mũi dị ứng lâu năm thường phản ứng với bụi bẩn trong nhà hoặc ngoài trời, lông động vật như chó, mèo, côn trùng như gián, mọt, và các loài gặm nhấm trong nhà.
Viêm mũi dị ứng không thường xuyên: Loại viêm mũi này chỉ xuất hiện khi tiếp xúc với nguyên nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi bẩn, nấm mốc. Khi không tiếp xúc nữa, triệu chứng bệnh thường biến mất. Một số trường hợp có thể dị ứng với thức ăn, gây ra các biểu hiện như nổi mề đay, tiêu chảy, đau bụng.
Viêm mũi dị ứng nghề nghiệp: Một số người phải làm việc ở những nơi có chứa các tác nhân gây dị ứng như hóa chất, bụi gỗ, bụi phấn, lông động vật, kim loại, lông thú… Các nguyên nhân này có thể gây ra viêm mũi dị ứng nghề nghiệp.
Nhận biết nguyên nhân gây dị ứng và xác định loại viêm mũi dị ứng cụ thể có vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị hiệu quả. Nếu bạn nghi ngờ mình mắc bệnh viêm mũi dị ứng, nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để được tư vấn và xác định nguyên nhân cụ thể cùng với phương pháp điều trị phù hợp.
Đối tượng có nguy cơ bị viêm mũi dị ứng
Bất cứ ai cũng có thể bị viêm mũi dị ứng nhưng bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu người trong gia đình có tiền sử dị ứng. Một vài đối tượng dễ bị viêm mũi dị ứng có thể kể đến như:
Tiền sử dị ứng trong gia đình
Nếu có người thân trong gia đình bạn có tiền sử về dị ứng, như viêm mũi dị ứng, hen suyễn, chàm da, thì bạn có khả năng cao hơn để phát triển bệnh viêm mũi dị ứng.
Tiền sử bệnh chàm da hoặc hen suyễn
Nếu bạn đã từng mắc các bệnh dị ứng như chàm da hoặc hen suyễn, bạn có nguy cơ cao hơn để phát triển viêm mũi dị ứng. Các bệnh dị ứng thường có liên quan và cùng xuất phát từ một phản ứng miễn dịch quá mức với các tác nhân gây kích ứng.
Các tác nhân
Các yếu tố như hóa chất, thời tiết lạnh, độ ẩm cao, ô nhiễm không khí, khói thuốc lá, nước hoa mạnh, phấn hoa, bụi bẩn, và nhiều tác nhân khác có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng triệu chứng của viêm mũi dị ứng. Việc tiếp xúc với những tác nhân này có thể khiến cho bệnh trở nên nặng hơn.
Phòng ngừa bệnh viêm mũi dị ứng
Để phòng ngừa viêm mũi dị ứng, có một số biện pháp quan trọng sau đây:
Tăng cường hệ miễn dịch: Bảo vệ và củng cố hệ miễn dịch của cơ thể là một phần quan trọng của việc phòng ngừa viêm mũi dị ứng. Đảm bảo bạn có một lối sống lành mạnh, ăn uống cân đối, và duy trì lịch trình tập luyện thể dục thường xuyên để tăng cường sức kháng của cơ thể.
Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng: Nếu bạn đã xác định được các chất gây dị ứng cụ thể, hãy cố gắng tránh tiếp xúc với chúng. Đeo khẩu trang trong những tình huống có nguy cơ tiếp xúc với các tác nhân dị ứng có thể giúp bảo vệ bạn khỏi viêm mũi dị ứng.
Bảo vệ tai mũi họng: Sự liên kết giữa mũi, tai, và họng thường có thể ảnh hưởng đến tình trạng mũi. Bảo vệ và duy trì sức khỏe cho vùng tai và họng có thể giúp mạn bệnh viêm mũi dị ứng hoặc giảm triệu chứng nếu đã bị bệnh.
Ngoài ra, việc duy trì môi trường sạch sẽ trong nhà, không hút thuốc lá, và giữ ẩm đủ mức cũng có thể giúp làm giảm nguy cơ viêm mũi dị ứng.
